Świadomy sen – fikcja czy rzeczywistość?
Marzec 04, 2013 102179 odsłon 115 poleceń POLECAM!
Świadomy sen to taki, w którym uświadamiamy sobie, że śnimy. Śniący może kontrolować otaczający go świat - łamać prawa fizyki i chociażby... latać. Ma możliwość deformowania otaczającej go materii, tworzenia obiektów lub niszczenia iluzorycznych struktur tworzonych przez śniący umysł – jest to założenie scenariusza do filmu science fiction czy zbadane stany świadomości?
Pojawienie się technik obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI - magnetic resonance imaging ) pozwoliło neurologom na śledzenie aktywność mózgu podczas klasycznych stanów, w tym snu. Posiadamy więc całkiem dobre zrozumienie tego, które regiony mózgu są aktywne gdy śnimy.
Klasyczne badania aktywności mózgu zidentyfikowały kilka etapów snu:
1. N-REM (Non-rapid eye movement )- który dzieli się na podetapy N1, N2
2. SWS (Slow-wave sleep) – sen wolnofalowy, zwany również snem głębokim
3. REM (rapid eye movement )
Każdy z etapów posiada charakterystyczny profil aktywności mózgu.
Badania wykazały, że z reguły marzenia senne występują tylko podczas snu REM (choć koszmary senne zdarzają się podczas N-REM). Ponadto, progresja przez poszczególne etapy podczas cyklu snu (ogólnie określane jako N1 do N2 do SWS do N2 do REM) jest wysoce periodyczna, z cyklem trwającym 90-100 minut.
Każdy indywidualny cykl snu (a doświadcza się wielu cykli podczas snu), zawiera 20-25% snu REM, proporcjonalnie do czasu pozostającego w N-REM. Stosunek między REM i N-REM zmienia się w trakcie nocy, we wcześniejszych cyklach snu dominuje N-REM, z fazą REM krótką lub nieistniejącą. Wskaźnik ten odwraca podczas ostatnich cykli nocy.
Badania naukowe:
Świadomy sen jest zdefiniowany jako sen, w którym śpiący jest świadomym tego, że śni.
Niestety badania świadomego śnienia nie posiadają silnego zaplecza w postaci publikacji w renomowanych czasopismach naukowych. Pierwsze kroki zostały podjęte w późnych latach 70- tych, przez absolwenta Uniwersytetu Stanforda, dr Stephen LaBerge (założyciela the Lucidity Institute – instytutu świadomego śnienia). Prace dr LaBerge wprowadziły świadome śnienie w sferę psychofizjologii.
W doświadczeniach przeprowadzonych przez dr LaBerge, badana osoba będąca biegłym „świadomie śniącym” spędziła 4 niesąsiadujące noce w laboratorium snu. W trakcie eksperymentu zgłosiła 8 razy stan świadomego śnienia w ciągu 18 odnotowanych cykli fazy REM. Dziesięć razy stan świadomego śnienia został zasygnalizowany przez urządzenia elektroniczne wykorzystane do eksperymentu (między innymi elektroencefalogram, elektrookulogram, elektrokardiogram, elektromiograf).
Eksperyment dowiódł, że świadomy sen w fazie REM nie jest stanem bliżej przebudzenia niż zwykły lub nieświadomy sen w fazie REM, jest innym stanem świadomości.
Świadome śnienie następuje podczas jednoznacznego snu w fazie REM i jest charakterystycznie powiązane z aktywacją fazy REM.
W najnowszym odnotowanym badaniu, naukowcy z Goethe-Universität we Frankfurcie przeprowadzili pomiary 19-kanałowym EEG na śpiących uczestnikach eksperymentu. Badano grupę sześciu studentów (wolontariuszy), którzy zostali przeszkoleni, aby stać się „świadomie śniącymi” i sygnalizować wywoływanie stanu świadomego snu przez ustalony wcześnie wzór poziomych ruchów gałek ocznych.
Podczas świadomego śnienia zaobserwowano wzrost niektórych częstotliwości (zwłaszcza w 40-Hz paśmie częstotliwości) oraz większą synchronizację pomiędzy aktywnością mierzoną przez różne elektrody, w porównaniu do zwykłego snu fazy REM.
Naukowcy stwierdzili, że świadome śnienie stanowi hybrydowy stan świadomości z definiowalnymi i mierzalnymi różnicami od jawy i od snu REM, szczególnie w czołowych miejscach mózgu.
Wnioski:
„Podczas gdy toczy się akcja snu jesteś w pełni świadomy faktu, że właśnie śnisz, że świat wokół ciebie jest wytworem twojego umysłu i że jesteś od niego niezależny”- tak definiuje zagadnienie Stephen LaBerge - dr Psychofizjologii Uniwersytetu Stanforda, założyciel The Lucidity Institute.
Świadome śnienie jest odmiennym stanem świadomości, który możemy badać i mierzyć. Posiadamy dowody naukowe potwierdzające istnienie tego zjawiska i co ważne coraz większe zainteresowanie społeczne tym tematem (świadome śnienie stanowi główny wątek filmu Christophera Nolana – „Incepcja” - zdobywcy 4 Oscarów, który odniósł olbrzymi sukces na całym świecie).
O możliwości kontrolowania snów wiemy od wieków (dowodzą tego niemal wszechobecne opowieści ludowe albo chociażby dalekowschodnia Joga Snu- element Wadżajarany). Statystyki pokazują, że nawet 20% populacji doświadcza tego comiesięcznie (Snyder & Gackenbach, 1988).
Świadome śnienie może być dla nas nieskończonym źródłem kreatywności, alternatywnym leczeniem dla chorujących na depresję i cierpiących na stres, rewolucją dla poszukiwaczy piękna i nowych doświadczeń. Może umożliwić nam bezpośredni kontakt z podświadomością. Tuż obok relaksacji i ćwiczeń medytacyjnych to jedna z dziedzin najintensywniej aktywujących wewnętrzne, duchowe życie.
Źródło 1 ; Źródło 2 ; Źródło 3 ; Źródło 4 ; Źródło 5 ; Źródło 6